Nóta faisnéise maidir leis na ceanglais atá ar chomhlachtaí poiblí faisnéis áirithe a bhaineann leis an Acht um Brústocaireacht a Rialáil a fhoilsiú

Réamhrá

Tá an treoirnóta seo dírithe ar ranna rialtais, ar údaráis áitiúla agus ar chomhlachtaí poiblí eile a bhfuil acu Oifigigh Phoiblí Ainmnithe atá forordaithe faoin Acht um Brústocaireacht a Rialáil (an tAcht).  Leagtar amach sa treoirnóta seo na ceanglais ar na comhlachtaí sin faoi alt 6(4) den Acht chun liostaí atá cothrom le dáta dá nOifigigh Phoiblí Ainmnithe a fhoilsiú. Leagtar amach ann freisin na bearta a d’iarr an Coimisiún um Chaighdeáin in Oifigí Poiblí (an Coimisiún) ar na comhlachtaí sin a dhéanamh, lena n-áirítear faisnéis áirithe a fhoilsiú, chun cabhrú leis an gCoimisiún an ról maoirseachta atá aige faoin Acht a chomhlíonadh.

Mionsonraí faoi Oifigigh Phoiblí Ainmnithe a fhoilsiú – An reachtaíocht ábhartha

Tugtar mionsonraí in alt 6(1) den Acht faoi na daoine/na poist a mheastar a bheith ina nOifigigh Phoiblí Ainmnithe chun críocha an Achta.  Foráiltear le halt 6(1)(f) den Acht go bhféadfar seirbhísigh phoiblí áirithe a fhorordú mar Oifigigh Phoiblí Ainmnithe.

Foráiltear le halt 6(2) den Acht go bhféadfaidh an tAire Airgeadais agus Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe (an tAire) gráid agus poist áirithe sa státseirbhís agus sa tseirbhís phoiblí a fhorordú mar Oifigigh Phoiblí Ainmnithe.  Tá dhá thacar Rialachán den sórt sin déanta ag an Aire.  Tá mionsonraí faoi na Rialacháin agus faoi na gráid agus na poist atá forordaithe sa státseirbhís agus sa tseirbhís phoiblí ar fáil ar an suíomh Gréasáin um Brústocaireacht a Rialáil (an Clár).

Foráiltear le halt 6(4) den Acht go bhfoilseoidh comhlacht ag a bhfuil Oifigigh Phoiblí atá forordaithe liostaí atá cothrom le dáta ina léirítear:

(a)    ainm agus (más iomchuí) grád, agus

(b)   mionsonraí gearra i dtaobh ról nó freagrachtaí, gach duine atá forordaithe mar Oifigeach Poiblí Ainmnithe.

Comhlíonann an liosta roinnt críocha, lena n-áirítear na críocha seo a leanas:

1)      Cumasaíonn sé daoine den phobal na daoine sin ar oifigigh phoiblí ainmnithe iad a aithint; agus

2)      Is acmhainn é do bhrústocairí atá ag cur tuairisceán ar ghníomhaíochtaí brústocaireachta isteach chuig an gClár.  Ní mór do dhaoine atá ag cur tuairisceán isteach chuig an gClár aon Oifigigh Phoiblí Ainmnithe a ndearnadh brústocaireacht orthu a lua ina dtuairisceán.  Tá sé tábhachtach, dá bhrí sin, go bhfuil daoine atá ag cur tuairisceáin isteach in ann rochtain a fháil ar liostaí atá cothrom le dáta de na hOifigigh Phoiblí Ainmnithe atá laistigh de na comhlachtaí poiblí a bhfuil siad ag déanamh cumarsáid leo.

3)      Cuireann sé ar chumas an Choimisiúin a chinntiú gur cothrom le dáta atá an liosta “anuas” d’Oifigigh Phoiblí Ainmnithe ar fhoirm an Chláir Bhrústocaireachta um Thuairisceán ar Ghníomhaíochtaí Brústocaireachta.

4)      Cuireann sé ar chumas an Choimisiúin a chinntiú gur Oifigeach Poiblí Ainmnithe atá i nduine a dtagraítear dó/di i dTuairisceán ar Ghníomhaíochtaí Brústocaireachta mar dhuine a ndearnadh brústocaireacht air/uirthi.

“Comhlachtaí iomchuí” agus an “Cód Trédhearcachta” – An reachtaíocht ábhartha

Gné thábhachtach de cheapadh beartais phoiblí is ea fáil a bheith ag Airí agus ag Comhlachtaí Poiblí ar dhaoine lasmuigh den tseirbhís phoiblí a bhfuil saineolas, scileanna agus eolas acu nuair atá siad ag teastáil uathu.  De ghnáth, comhlíontar an ghné sin i riocht Grúpaí Oibre, a d’fhéadfadh a bheith comhdhéanta de sheirbhísigh phoiblí agus de dhaoine nach seirbhísigh phoiblí iad araon. Mar thoradh ar chineál agus minicíocht na gcumarsáidí a dhéantar idir oifigigh phoiblí agus daoine nach seirbhísigh phoiblí iad i roinnt Grúpaí Oibre, is féidir go bhféadfaí roinnt de na cumarsáidí sin a ghabháil faoin sainmhíniú ar ghníomhaíocht brústocaireachta.

Foráiltear in alt 5(5)(n) den Acht go bhféadfadh cumarsáidí idir baill de Ghrúpaí Oibre a bheith ina gcumarsáidí díolmhaithe (agus gan a bheith measta mar ghníomhaíochtaí brústocaireachta) ar choinníoll go gcomhlíonann siad an sainmhíniú ar “comhlacht iomchuí” dá bhforáiltear in alt 5(6) den Acht. Chun go mbeidh na cumarsáidí díolmhaithe, ní mór don Ghrúpa Oibre an sainmhíniú ar “comhlacht iomchuí” dá bhforáiltear in alt 5(6) a chomhlíonadh.

Ciallaíonn “comhlacht iomchuí” comhlacht:

1)      A gceapann Aire den Rialtas nó comhlacht seirbhíse poiblí é;

2)      A bhfuil Oifigeach Poiblí Ainmnithe amháin aige agus a bhfuil duine amháin ar a laghad nach seirbhíseach poiblí é/í aige; agus

3)      A sheolann a ghníomhaíochtaí de réir an Chóid Trédhearcachta ar fhoilsigh an tAire é.

Tá freagracht ar an gcomhlacht poiblí a chuir an Grúpa Oibre ar bun as foilsiú a dhéanamh ar aon fhaisnéis a bhaineann leis an nGrúpa Oibre nach mór í a fhoilsiú faoin gCód Trédhearcachta.  Ní mór an fhaisnéis sin a fhoilsiú ar shuíomh Gréasáin an chomhlachta phoiblí.  D’fhoilsigh an Coimisiún treoirnóta ar leith do chomhlachtaí poiblí maidir le Grúpaí Oibre agus Brústocaireacht a Rialáil.

Ba cheart do chomhlachtaí poiblí a chinntiú go gcuirfear in iúl do bhaill de Ghrúpa Oibre go bhfuil an rogha acu leas a bhaint as na cumarsáidí díolmhaithe a bhaineann le “comhlachtaí iomchuí” agus cloí leis an gCód Trédhearcachta.  Má chinneann an Grúpa Oibre gan cloí leis an gCód Trédhearcachta, ba cheart a chur in iúl do na baill den Ghrúpa nach seirbhísigh phoiblí iad nó nach bhfuil ag déanamh ionadaíocht do chomhlacht seirbhíse poiblí go bhféadfaí a mheas gur gníomhaíocht brústocaireachta iad cumarsáidí a dhéantar mar chuid d’obair an Ghrúpa. Is féidir go mbeidh ceangal orthu clárú agus tuairisceán ar ghníomhaíochtaí brústocaireachta a chur isteach.

Liosta/Stór Lárnach de “comhlachtaí iomchuí”

Sa Tuarascáil ar an gCéad Athbhreithniú ar an Acht, rud ar fhoilsigh an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe é, rinneadh moladh go bhféadfadh an Coimisiún stór nó liosta lárnach a chothabháil de na Grúpaí Oibre atá ag cloí leis an gCód Trédhearcachta. Bheadh sé sin ina thagairt a bhféadfadh baill de na Grúpaí sin a úsáid chun a fhíorú an raibh nó nach raibh an Grúpa ag cloí leis an gCód nó an gá dóibh nó nach gá dóibh clárú a dhéanamh ar chumarsáidí a rinneadh le linn chruinnithe an chomhlachta. Bheadh daoine den phobal in ann an liosta a rochtain freisin.

Ag teacht sna sála ar an moladh, chruthaigh an Coimisiún leathanach ar www.lobbying.ie ina dtugtar naisc chuig leathanach gach comhlachta phoiblí ar Bhrústocaireacht a Rialáil agus a ghníomhaíonn mar stór/liosta lárnach de “comhlachtaí iomchuí”: https://www.lobbying.ie/help-resources/information-for-public-bodies/list-of-public-service-bodies/.

Bearta a d’iarr an Coimisiún ar chomhlachtaí poiblí a dhéanamh chun na ceanglais thuas a chomhlíonadh

Chun ceanglais alt 6(4) den Acht a chomhlíonadh agus chun cabhrú leis an gCoimisiún go ginearálta liosta atá cothrom le dáta d’Oifigigh Phoiblí Ainmnithe agus stór/liosta lárnach de chomhlachtaí poiblí a chothabháil, d’iarr an Coimisiún ar na comhlachtaí poiblí ag a bhfuil Oifigigh Phoiblí Ainmnithe atá forordaithe na bearta seo a leanas a dhéanamh:

1)      Leathanach tiomnaithe dar teideal “Brústocaireacht a Rialáil” a chruthú sa rannán “Maidir Linn” ar a suíomh Gréasáin.

2)      Naisc chuig www.lobbying.ie a thabhairt ar a leathanach ar Bhrústocaireacht a Rialáil.

3)      Seoladh/URL beacht a leathanaigh ar Bhrústocaireacht a Rialáil a thabhairt don Choimisiún chun go bhféadfaí an Coimisiún nasc chuig an leathanach sin a thabhairt ar a stór lárnach ar líne de “comhlachtaí iomchuí”. https://www.lobbying.ie/help-resources/information-for-lobbyists/dpo-list/

4)      Liosta atá cothrom le dáta d’Oifigigh Phoiblí Ainmnithe na heagraíochta a fhoilsiú agus a chothabháil ar a leathanach ar Bhrústocaireacht a Rialáil.  Anuas ar ainm na nOifigeach Poiblí Ainmnithe sin atá forordaithe a thabhairt, ba cheart na nithe seo a leanas a chur ar áireamh freisin ar an leathanach:

1. Mionsonraí Airí, Airí Stáit agus Comhairleoirí Speisialta i gcás Ranna Rialtais, agus

2. Mionsonraí a gcomhaltaí tofa nó nasc chuig an leathanach ar chomhaltaí tofa i gcás Údaráis Áitiúla.

5)      Mionsonraí a fhoilsiú ar a leathanach ar Bhrústocaireacht a Rialáil faoi aon “comhlachtaí iomchuí” i.e. Grúpaí Oibre atá ag oibriú faoin gCód Trédhearcachta.

6)      Foilsiú a dhéanamh ar an bhfaisnéis nach mór a chur ar fáil faoin gCód Trédhearcachta i ndáil le gach comhlacht iomchuí.

7)      Duine idirchaidrimh san eagraíocht a ainmniú, ar duine é/í a bheidh freagrach as an leathanach ar Bhrústocaireacht a Rialáil ar an suíomh Gréasáin a chothabháil agus a thabhairt cothrom le dáta agus a bhféadfaidh an Coimisiún idirchaidreamh a dhéanamh leis/léi maidir le hOifigigh Phoiblí Ainmnithe agus comhlachtaí iomchuí na heagraíochta. 

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, tabhair cuairt ar www.lobbying.ie nó cuir glao ar (01) 639 5722.