Nóta treorach maidir le halt 22 den Acht um Brústocaireacht a Rialáil – An tréimhse mharana.

Cuspóir na tréimhse marana.

Foráiltear le halt 22 den Acht go mbeidh catagóirí sonracha d’Oifigigh Phoiblí Ainmnithe faoi réir tréimhse mharana aon bhliana. Is tréimhse í sin ar lena linn nach bhféadfaidh siad gabháil do ghníomhaíochtaí brústocaireachta in imthosca sonracha agus nach bhféadfaidh siad bheith fostaithe ag duine, ná nach soláthróidh siad seirbhísí do dhuine, a sheolann gníomhaíochtaí brústocaireachta in imthosca sonracha. Tugtar “oifigigh phoiblí ainmnithe iomchuí” ar na daoine sin in alt 22 den Acht. Tá na “himthosca sonracha” leagtha amach níos moille sa doiciméad seo.

Tríd is tríd, is é cuspóir fhorálacha alt 22 den Acht bainistiú a dhéanamh ar an bhféidearthacht go dtiocfadh coinbhleachtaí leasa chun cinn idir an earnáil phoiblí agus an earnáil phríobháideach agus srianta a chur ar ní ar a dtugtar “doras imrothlach” idir an earnáil phoiblí agus an earnáil phríobháideach go minic.

Tá téacs alt 22 den Acht faoi iamh mar Aguisín leis an nóta treorach seo.

Cé leis a mbaineann an tréimhse mharana?

Is mar seo a leanas atá na hoifigigh phoiblí ainmnithe iomchuí lena mbaineann tréimhse mharana:

Airí den Rialtas agus Airí Stáit.
Comhairleoir speisialta arna c(h)eapadh faoi alt 11 den Acht um Bainistíocht na Seirbhíse Poiblí, 1997.
Seirbhíseach poiblí arna f(h)orordú mar oifigeach poiblí ainmnithe ag an Aire Airgeadais agus Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe faoi alt 6(2) den Acht um Brústocaireacht a Rialáil (an tAcht). Tá sonraí na n-oifigeach poiblí ainmnithe forordaithe ar fáil ar ár suíomh Gréasáin.

Cé na srianta a bhfuil feidhm acu maidir le hoifigigh phoiblí ainmnithe iomchuí le linn na tréimhse marana?

Ní fhéadfaidh oifigigh phoiblí ainmnithe iomchuí gabháil do ghníomhaíochtaí brústocaireachta in imthosca sonracha agus ní fhéadfaidh siad bheith fostaithe ag duine, ná ní sholáthróidh siad seirbhísí do dhuine, a sheolann gníomhaíochtaí brústocaireachta in imthosca sonracha. Is iad na “himthosca sonracha” sin imthosca inarb amhlaidh, maidir leis na cumarsáidí a dhéanamh arb ionann iad agus gníomhaíochtaí brústocaireachta a sheoladh (mar a shainmhínítear in alt 5 den Acht):

Go bhfuil baint acu le haon chomhlacht seirbhíse poiblí a raibh an t-oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí bainteach leis, is é sin, áit a raibh sé/sí fostaithe nó a raibh oifig nó post eile ina s(h)eilbh aige/aici sa bhliain sular fhág sé/sí an comhlacht, nó
Gur chuig duine a bhí ina oifigeach poiblí ainmnithe nó ina hoifigeach poiblí ainmnithe freisin agus a bhí fostaithe ag an gcomhlacht seirbhíse poiblí sin nó a raibh oifig nó post eile ina s(h)eilbh aige/aici leis sular fhág an t-oifigeach poiblí ainmnithe an comhlacht (dá ngairtear “oifigeach poiblí ainmnithe bainteach” anseo ina dhiaidh seo).

Ní hé amháin go gcuirtear srian le forálacha alt 22 ar oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí gníomhaíochtaí brústocaireachta sonracha a sheoladh ach cuirtear srian leo freisin ar an oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí bheith fostaithe ag duine a sheolann gníomhaíochtaí brústocaireachta sna himthosca sonracha a leagtar amach in alt 22.

Cén ról atá ag an gCoimisiún um Chaighdeáin in Oifigí Poiblí faoi alt 22 den Acht?

Is ceanglas reachtúil í an tréimhse mharana agus beidh feidhm aici maidir le hiomlán an téarma aon bhliana mura ndéanann an t-oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí iarratas ar an gCoimisiún um Chaighdeáin ar thoiliú leis an tréimhse mharana a tharscaoileadh nó a laghdú.

Féadfaidh an Coimisiún breith a thabhairt ar iarratas ar thoiliú tar éis aon chomhchomhairliúcháin chuí. Féadfaidh an Coimisiún:

Toiliú nach bhfuil coinníollacha ceangailte leis a thabhairt don duine;
Toiliú a bhfuil coinníollacha sonracha ceangailte leis a thabhairt don duine; nó
Diúltú do thoiliú a thabhairt.

Tá sé faoin oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí toiliú a iarraidh roimh ghlacadh le tairiscint fostaíochta (nó roimh sheirbhísí a sholáthar). Is féidir nach mbeidh fostóir ag seoladh gníomhaíochtaí brústocaireachta mar atá leagtha amach i míreanna 1 agus 2 thuas tráth atá duine ag breithniú glacadh le tairiscint fostaíochta (nó seirbhísí a sholáthar). Más rud é, áfach, go measann an duine go bhféadfadh go dtiocfadh imthosca sonracha alt 22 chun cinn leis an bhfostaíocht/soláthar seirbhíse ar leith le linn thréimhse mharana an duine, ba cheart don duine iarraidh ar an gCoimisiún toiliú a thabhairt dó/di glacadh leis an bhfostaíocht/an tseirbhís a sholáthar roimh dó/di glacadh leis an tairiscint fostaíochta nó aontú leis an tseirbhís a sholáthar.

Conas ba cheart do dhuine iarratas a dhéanamh ar thoiliú?

Ba cheart iarratais ar thoiliú a sheoladh le ríomhphost chuig info@lobbying.ie. Ba cheart an fhaisnéis seo a leanas a thabhairt sa ríomhphost sin chun cur ar chumas an Choimisiúin a phróiseas comhchomhairliúcháin a thosú:

Sonraí faoi phost roimhe an iarratasóra, ar post é a meastar é/í a bheith ina (h)oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí ina leith.
Sonraí faoin bpost ar mhaith leis/léi glacadh leis.
Toiliú a thabhairt don Choimisiún teagmháil a dhéanamh le hiarfhostóir agus fostóir ionchasach an iarratasóra i dtaca leis an iarratas ar thoiliú.
An dáta ar a bhfuil sé ar intinn aige/aici tús a chur lena f(h)ostaíocht nua nó tosú ar sheirbhísí a sholáthar agus an dáta faoina n-iarrtar breith a fháil ar an iarratas ar thoiliú.

De ghnáth eiseofar cinneadh 21 lá tar éis an fhaisnéis riachtanach go léir a bheith faighte. Féadfar an tréimhse seo a fhadú 7 lá eile más gá. Cuirfear an síneadh seo in iúl don duine lena mbaineann.

An próiseas breithiúnais:

Roimh dó breith a thabhairt ar iarratas ar thoiliú, breithníonn an Coimisiún tosca éagsúla, lena n-áirítear na nithe seo, ach gan a bheith teoranta dóibh: róil roimhe agus róil bheartaithe an iarratasóra; teagmháil roimhe leis an eagraíocht is fostóir (má bhaineann); an próiseas a úsáideadh chun duine a earcú chuig an bpost, i measc nithe eile.

De ghnáth, téann an Coimisiún i gcomhairle leis an iarratasóir, le hiarfhostóir an iarratasóra agus le fostóir ionchasach an iarratasóra. Cé go ndéantar dianiarracht freagraí substainteacha a fháil ó na daoine a dtéitear i gcomhairle leo, níl sé faoin gCoimisiún freagra a thabhairt ná na sonraí iarrtha a thabhairt. Tabharfaidh an Coimisiún breith ar bhonn na faisnéise atá ar fáil dó, tar éis dó gach iarracht réasúnach a dhéanamh dul i gcomhairle le páirtithe iomchuí. Chomh maith leis sin, seiceálfaidh an Coimisiún an Clár Brústocaireachta i dtaca le haon tuairisceáin bhrústocaireachta a chuir an fostóir ionchasach isteach chun gníomhaíochtaí iomchuí agus/nó tosaíochtaí brústocaireachta a shainaithint.

De ghnáth, lorgaíonn an Coimisiún an fhaisnéis seo a leanas agus tugann sé aird uirthi:

Faisnéis faoi fhostaíocht roimhe an iarratasóra:

Deimhniú maidir leis an dáta díreach ar ar scoir an t-iarratasóir (nó a scoirfidh sé/sí) de bheith ina (h)oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí.
Faisnéis faoi ról roimhe an iarratasóra agus faoi na freagrachtaí a bhí air/uirthi mar oifigeach poiblí ainmnithe, lena n-áirítear faisnéis faoi na comhaid agus na nithe a raibh baint aige/aici leo.
Aon déileáil a bhí aige/aici lena f(h)ostóir ionchasach agus/nó le cliaint an fhostóra ionchasaigh (lena n-áirítear an déileáil sin a tuairiscíodh don Chlár cheana féin).
Aon déileáil a bhí aige/aici le haon réimse tionscail nó beartais a bhfuil baint ag an bhfostóir ionchasach nó ag aon chliaint de chuid an fhostóra ionchasaigh leis nó a bhfuil sé/siad bainteach leo (lena n-áirítear an déileáil sin a tuairiscíodh don Chlár cheana féin).
Aon chinntí a raibh baint aige/aici leo maidir leis an bhfostóir ionchasach, le cliaint de chuid an fhostóra ionchasaigh nó le haon réimse tionscail nó beartais a bhfuil baint ag an bhfostóir ionchasach nó ag aon chliaint de chuid an fhostóra ionchasaigh leis nó a bhfuil sé/siad bainteach leo.
Aon déileáil, a bhfuil an t-iarfhostóir eolach uirthi, a bhí ag an iarratasóir leis an bhfostóir ionchasach nó lena chliaint (seachas an déileáil sin a tuairiscíodh don Chlár cheana féin).
Aon fhaisnéis nó tuairimí eile ba mhaith leis an t-iarfhostóir a thabhairt faoi iarratas an duine ar thoiliú.

Faisnéis faoi fhostaíocht ionchasach nó soláthar seirbhísí ionchasach an iarratasóra.

Cé acu a fógraíodh nó nár fógraíodh go poiblí an post atá á thairiscint agus/nó cé acu atá nó nach bhfuil an post á thairiscint don iarratasóir mar thoradh ar phróiseas iomaíoch.

An dáta ar a bhfuil sé ar intinn ag an iarratasóir tús a chur lena f(h)ostaíocht nua nó tosú ar sheirbhísí a sholáthar.

Cóip de jabthuairisc an phoist a mbeidh an t-iarratasóir ag glacadh leis nó de na seirbhísí a mbeidh sé/sí ag soláthar.
Sonraí faoi aon ghníomhaíochtaí brústocaireachta atá á seoladh ag an bhfostóir ionchasach nó a bhfuil sé ar intinn aige iad a sheoladh leis an iarfhostóir nó le hoifigigh phoiblí ainmnithe bhainteacha le linn na tréimhse marana.
Sonraí faoi fhreagrachtaí beartaithe an iarratasóra ina p(h)ost nua agus go háirithe faoi na gníomhaíochtaí brústocaireachta a bheartaítear nó a d’fhéadfadh teacht chun cinn.
Cé acu a bheifear nó nach mbeifear ag súil go nglacfaidh an t-iarratasóir páirt in aon ghníomhaíochtaí brústocaireachta go ginearálta le linn na tréimhse marana agus go háirithe cé acu a bheifear nó nach mbeifear ag súil go nglacfaidh sé/sí páirt i ngníomhaíochtaí brústocaireachta ar an iarfhostóir nó ar aon oifigigh phoiblí ainmnithe bhainteacha le linn na tréimhse marana. (Áirítear le páirt a ghlacadh i ngníomhaíochtaí brústocaireachta freisin gníomhaíochtaí brústocaireachta a dhéanamh, a bhainistiú nó a stiúradh agus comhairle a thabhairt ina leith).
Cé acu atá nó nach bhfuil an tairiscint glacadh le fostaíocht nó seirbhísí a sholáthar don fhostóir ionchasach ag brath ar bhaint a bheith ag an iarratasóir le gníomhaíochtaí brústocaireachta go ginearálta le linn na tréimhse marana agus/nó cé acu atá nó nach bhfuil an tairiscint ag brath ar bhaint a bheith ag an iarratasóir le brústocaireacht a dhéanamh ar a (h)iarfhostóir nó ar aon oifigigh phoiblí ainmnithe bhainteacha le linn na tréimhse marana.
Sonraí faoi aon ghníomhaíochtaí eile a bhaineann leis an bhfostóir ionchasach agus/nó lena chliaint, ar gníomhaíochtaí iad a bhféadfadh go mbeadh ar an iarratasóir páirt a ghlacadh iontu agus a bhféadfadh go mbeadh toiliú an Choimisiúin ag teastáil ina leith faoi alt 22 den Acht.

Faisnéis eile:

Sonraí faoin dáta faoina bhfuil breith ag teastáil.
Cé acu is amhlaidh nó nach amhlaidh go ndearna an t-iarratasóir iarratas ar phoist eile nó cé acu atá nó nach bhfuil tairiscintí eile poist ar fáil don iarratasóir, ar poist iad nach bhfuil toiliú an Choimisiúin ag teastáil ina leith faoi alt 22 den Acht.
Cúis bhailí/cúiseanna bailí ar cheart don Choimisiún toiliú leis an iarratas ar thoiliú.

Critéir eile a d’fhéadfaí a chur san áireamh agus iarratas ar thoiliú á bhreithniú

Ní leagtar síos leis an Acht na critéir a d’fhéadfadh an Coimisiún a chur san áireamh agus iarratas ar thoiliú á bhreithniú aige. Ní mór don Choimisiún, áfach, aird a thabhairt ar an gcuspóir agus an rún atá taobh thiar d’fhorálacha alt 22 den Acht agus a bhreithniú cé acu is amhlaidh nó nach amhlaidh go mbeadh sé chun leas an phobail agus ag teacht le spiorad agus rún an Achta dá ndeonófaí toiliú (ach coinníollacha a cheangal leis nó gan coinníollacha a cheangal leis). Is mar seo a leanas atá tosca eile a chuir an Coimisiún san áireamh agus é ag breithniú iarratais a rinneadh roimhe seo ar thoiliú:

An bhfuil post fostaíochta á thairiscint don iarratasóir mar thoradh ar phróiseas iomaíoch nó an ndeachthas sa tóir air/uirthi?
An mbeidh buntáiste míchothrom ag an bhfostóir thar iomaitheoirí ó thaobh eolais, nasc nó líonraí de má fhostaíonn sé an t-iarratasóir?
An méid den tréimhse mharana atá imithe thart.
Cé acu a rinne nó nach ndearna an fostóir ionchasach brústocaireacht ar an iarratasóir roimhe seo, cén uair a rinne sé í agus cén méid a rinne sé í.
Cé acu a rinne nó nach ndearna an fostóir ionchasach brústocaireacht ar an iarfhostóir, cén uair a rinne sé í agus cén méid a rinne sé í.
Cé acu atá nó nach bhfuil sé ar intinn ag an bhfostóir ionchasach brústocaireacht a dhéanamh ar an iarfhostóir sa todhchaí agus cén méid a dhéanfadh sé amhlaidh.
An bhfuil réasúnaíocht shoiléir ann a léiríonn cén fáth a mbeadh sé cuí an tréimhse mharana a tharscaoileadh nó a laghdú?
Cé acu is féidir nó nach féidir coinníollacha a fhorchur mar chuid den bhreith lena n-éascófaí comhlíonadh chuspóirí an Achta.
Cé acu is féidir nó nach féidir leis an bhfostóir socruithe a dhéanamh go réalaíoch laistigh den eagraíocht chun coinníollacha a d’fhéadfadh an Coimisiún a fhorchur a chomhlíonadh nó cé acu is féidir nó nach féidir leis a chinntiú nach bhfuil baint ar bith ag an iarratasóir le gníomhaíochtaí brústocaireachta a thagann salach ar fhorálacha alt 22 den Acht.
Ionchais eile fostaíochta an iarratasóra agus an ceart atá aige/aici chun a b(h)eatha a shaothrú.

Breith:

Eiseofar breith chuig an iarratasóir a luaithe a thugtar an próiseas breithiúnais chun críche. Tabharfar an bhreith diúltú do thoiliú, toiliú a thabhairt faoi réir coinníollacha nó toiliú a thabhairt gan choinníoll.

I gcás go bhforchuirtear coinníollacha, leagfar amach iad go soiléir. De ghnáth, ceanglaítear ar an iarratasóir leis na coinníollacha fógra a thabhairt dá f(h)ostóir nua agus dá (h)iarfhostóir faoi na coinníollacha atá ceangailte le toiliú an Choimisiúin agus fianaise a thabhairt ar an bhfógra sin. Ní mór don iarratasóir doiciméad a shíniú, á admháil go bhfuil na coinníollacha atá ceangailte le toiliú an Choimisiúin léite agus tuigthe aige/aici agus go nglacann sé/sí leo.

Achomharc:

Féadfaidh iarratasóir nach bhfuil sásta leis an mbreith ón gCoimisiún achomharc a dhéanamh in aghaidh na breithe. Ní mór an t-achomharc a dhéanamh laistigh de 14 lá ón mbreith agus ní mór é a dhéanamh trí ríomhphost chuig appeals@lobbying.ie. Ní mór na cúiseanna leis an achomharc a lua go soiléir ann.

Cheap an tAire Airgeadais agus Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe painéal Oifigeach Achomhairc neamhspleách neamhchlaonta chun breitheanna áirithe a thugann an Coimisiún faoin Acht um Brústocaireacht a Rialáil a éisteacht. Is é oifigeach achomhairc neamhspleách a éistfidh achomharc a dhéantar in aghaidh breith ón gCoimisiún ar iarratas ar thoiliú. Leagtar síos i Rialacháin an Achta um Brústocaireacht a Rialáil (Achomhairc), 2015, na nósanna imeachta nach mór a leanúint i gcás achomhairc.

Féadfaidh duine nach bhfuil sásta le breith ó Oifigeach Achomhairc achomharc a dhéanamh in aghaidh na breithe chuig an Ard-Chúirt ar phonc dlí. Ní mór achomharc chuig an Ard-Chúirt a dhéanamh laistigh de 21 lá ón mbreith ón oifigeach achomhairc.

Smachtbhannaí mar gheall ar shárú faoi alt 18(f) nó alt 22(1)

Mura n-iarrann OPA toiliú an Choimisiúin chun an ‘tréimhse shuaimhnithe’ iomlán nó cuid di a tharscaoileadh, féadfaidh an Coimisiún smachtbhannaí riaracháin a chur i bhfeidhm. Maidir le sárú iomchuí faoi alt 18(f) (oibleagáidí an duine faoin Acht a sheachaint nó dul timpeall orthu) nó faoi alt 22(1) (Gan tarscaoileadh ar an tréimhse shuaimhnithe a lorg) féadfar mionsmachtbhanna nó mór-smachtbhanna a fhorchur. Comhairle, iomardú nó rabhadh a bheidh i mionsmachtbhanna. Is éard a bheidh i mór-smachtbhanna ná smachtbhanna airgeadais nach mó ná €25,000, toirmeasc ar an duine clárú ar an gClár ar feadh dhá bhliain ar a mhéad, agus cosc ar an duine tuairisceán a dhéanamh nó a bheith tugtha ar feadh tréimhse nach faide ná dhá bhliain.

Ceanglais Chód Caighdeán agus Iompraíochta na Státseirbhíse

Ba cheart d’oifigigh phoiblí ainmnithe iomchuí atá ina Státseirbhísigh nó ina gcomhairleoirí speisialta forálacha mhír 20 de Chód Caighdeán agus Iompraíochta na Státseirbhíse a thabhairt faoi deara freisin maidir leis an nglacadh le ceapacháin sheachtracha agus le post comhairleachta tar éis éirí as nó dul ar scor - https://www.sipo.ie/ga/Cóid-Iompair/Státseirbhísigh/CÓD-CAIGHDEÁN.html

Ceanglais Chuid 15 den Acht Rialtais Áitiúil, 2001, agus an Chóid Iompair d’Fhostaithe Údaráis Áitiúil

Oifigigh phoiblí ainmnithe iomchuí atá ina bhFostaithe Údaráis Áitiúil a bhfuil feidhm ag Cuid 15 den Acht Rialtais Áitiúil, 2001 (Creat Eiticiúil don tSeirbhís Rialtais Áitiúil), maidir leo, ba cheart dóibh forálacha mhír 10.5 den Chód Iompair d’Fhostaithe Údaráis Áitiúil a thabhairt faoi deara freisin maidir le glacadh le tairiscint fostaíochta nó le post comhairleachta i gcás go bhfágann cineál agus téarmaí na tairisceana nó an phoist sin go bhféadfadh ceist coinbhleacht leasa teacht chun cinn.

Aguisín 1 - Forálacha alt 22 den Acht

22.(1) Aon duine a bhí ina oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí nó ina hoifigeach poiblí ainmnithe iomchuí—

(a) ní sheolfaidh sé nó sí gníomhaíochtaí brústocaireachta in imthosca lena mbaineann an t-alt seo, ná

(b) ní bheidh sé nó sí fostaithe ag duine, ná ní sholáthróidh sé nó sí seirbhísí do dhuine, a sheolann gníomhaíochtaí brústocaireachta in imthosca den sórt sin,

le linn na tréimhse iomchuí ach amháin le toiliú an Choimisiúin.

(2) San alt seo—

ciallaíonn “oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí” duine is oifigeach poiblí ainmnithe de bhua mhír (a), (e) nó (f) d’alt 6(1);

ciallaíonn “tréimhse iomchuí” tréimhse aon bhliana amháin dar tosach an lá a scoirfidh an duine de bheith ina oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí nó ina hoifigeach poiblí ainmnithe iomchuí.

(3) Is iad na himthosca lena mbaineann an t-alt seo aon imthosca inarb amhlaidh, maidir leis na cumarsáidí a dhéanamh arb ionann iad agus gníomhaíochtaí brústocaireachta a sheoladh—

(a) go bhfuil baint acu le haon chomhlacht seirbhíse poiblí a raibh an duine bainteach leis le linn tréimhse aon bhliana amháin dar chríoch an lá a scoir an duine de bheith ina oifigeach poiblí ainmnithe iomchuí nó ina hoifigeach poiblí ainmnithe iomchuí, nó

(b) gur chuig duine a bhí ina oifigeach poiblí ainmnithe nó ina hoifigeach poiblí ainmnithe agus a bhí bainteach leis an gcomhlacht seirbhíse poiblí sin le linn na tréimhse sin a dhéantar iad.

(4) Chun críocha fho-alt (3), is comhlacht seirbhíse poiblí lena raibh duine bainteach aon tráth comhlacht seirbhíse poiblí más rud é gur chomhlacht seirbhíse poiblí é an tráth sin a raibh an duine fostaithe aige nó inar shealbhaigh an duine aon oifig nó post eile.

(5) Ar iarratas ar thoiliú arna dhéanamh chuig an gCoimisiún ar cibé modh agus i cibé foirm a cheanglóidh an Coimisiún, féadfaidh an Coimisiún, tar éis aon chomhchomhairliúchán cuí, breith a thabhairt—

(a) toiliú a thabhairt gan choinníoll nó faoi réir coinníollacha, nó

(b) diúltú toiliú a thabhairt i leith iomlán na tréimhse iomchuí ná i leith aon chuid di.